Miras Çevirisi: Türk Mitolojisi

Miras Çevirisi: Türk Mitolojisi

    Türk halkının tarih boyunca oluşturduğu efsaneler, inançlar, mitler ve sembollerin bütünü: Türk mitolojisi. Bu mitoloji, Türkiye’de bile çok ilgi görmese de eski Türk toplumlarının değerlerini günümüze taşıyan değerli bir kültür mirası olduğu inkâr edilemez. Ancak Türk mitleri, Türkçe konuşan topluluklarla sınırlı değil. Hepimizin bildiği gibi farklı kültürler, tarih boyu hep birbirinden beslenmiştir. Türk kültürü de elbette farklı değildi. Türklerle münasebeti bulunmuş, komşuluk etmiş her kültürün hikâyelerimizde parmağı olabilir. Dahası, farklı kültürlerden ziyade, her kültürde bulunan belli başlı şeyler Türk kültürünün temel yapı taşlarından biri de olabilir. Mesela doğa. Bu gibi, farklı milletlerin de ilgi duyabileceği, öğrenmek isteyebileceği elementler olunca çeviri şart oluyor.

    Kültürel mirasların çevirisi, farklı diller ve kültürler arasında alışveriş yapmak, bağ kurmak için çok önemli bir araç. Bir o kadar da hassas. Çevrilen kültürü enine boyuna araştırmak, sizi büyük bir skandaldan kurtarabilir. Herhangi bir millet için çok da sorun yaratmayan bir sıfat, diğeri için hakaret sayılabilir. Bu gibi durumlarda çeviri bilimini sadece kelime bazlı değil, aynı zamanda kültürel ve sembolik bazlı da kullanmak gerekiyor.

    Türk mitolojisindeki kahramanlık öyküleri ve tanrı figürleri, Türk halkının değerlerini ve dünya görüşünü yansıtıyor. Bu mitlerin doğru bir şekilde çevrilmesi de hedef dildeki okuyucuların Türk kültürünü daha iyi tanımasını sağlıyor.

    Örneğin, Türk mitolojisinde önemli bir yer tutan “Gök Tanrı” kavramı, İngilizceye direkt “Sky God” olarak çevrilebilir. Ancak bu çeviri, Türk kültürünün derinliğini ve mitolojik bağlamını tam olarak yansıtmıyor, çünkü “Gök Tanrı” sadece gökyüzüyle sınırlı kalmayıp, aynı zamanda evrenin yaratıcısı ve yöneticisi anlamına da geliyor. Bu nedenle, çevirmenlerin hem kaynak dildeki anlamı doğru bir şekilde anlamaları hem de hedef dildeki okuyucuların kültürel arka planını dikkate almaları çok önemli.

    Bir diğer örnek ise, Türk mitolojisinin en önemli sembollerinden biri olan “Bozkurt”, Türk halkının bağımsızlık ve özgürlük arayışını sembolize ediyor. Türkçeden bir dile çevrildiğinde, bu sembolün anlamının ve derinliğinin eksiksiz bir şekilde aktarılması gerekiyor. Sadece “kurt” olarak çevrildiğinde, bir milletin tarihi değiştirilerek anlatılmış oluyor.

    Sonuç olarak, kültürler arası etkileşim ve alışveriş, çeviribilim sayesinde var oluyor. Çeviri böyle önemli bir rol oynadığından dolayı bu süreçte dikkatli olunması gereken hassas noktalar var. Kültürel ve sembolik bağlamın doğru bir şekilde aktarılması, çevirinin amaca hizmet etmesini sağlıyor. Türk mitolojisinin çevirisi, hem kaynak dildeki anlamı doğru bir şekilde anlayıp yansıtabilen hem de hedef dildeki okuyucuların kültürel arka planını dikkate alan çevirmenler tarafından yapılmalı. Doğru çeviri ve yorumlama ile kültür alışverişine insanlık boyu ihtiyaç duyulabilir.

Referanslar

  • Ünal, S. (2022, Ağustos). T.C. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim
    Dalı. [Yüksek lisans tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi].
  • Bozkurt: Ergenekon Destanı. Ötüken Neşriyat.

https://www.otuken.com.tr/u/otuken/docs/b/o/bozkurt-ergenekon-destani-1635168832.pdf

  • Türk mitolojisi: Göklerden gelen kadim hikayeler. (2024, Eylül 8). Mavi Flamingo.
    https://maviflamingo.com/2024/09/08/turk-mitolojisi-goklerden-gelen-kadim-hikayeler/
  • Heritage, W.C. (no date) World cultural heritage, Turgutlu Bilim ve Sanat Merkezi.

Author

0 0 votes
Article Rating
Subscribe
Notify of
guest

0 Comments
Oldest
Newest Most Voted
Inline Feedbacks
View all comments
0
Would love your thoughts, please comment.x
()
x