Çeviri Sektörünün İçinden: Oyun Yerelleştirmesi Üzerine Söyleşi-1

Bu söyleşi, bir oyun yerelleştirme şirketi olan 23 Studios’un yönetici direktörü Said SÜRÜCÜ ile gerçekleştirilmiştir. Söyleşinin amacı, hızla büyüyen oyun sektörünün çeviri endüstrisindeki konumunu ve sunabileceği fırsatları detaylı bir şekilde ele almaktır. Bu söyleşiyi gerçekleştirmek için motivasyonumuz, sektöre nasıl hazırlanabileceğimizi ve bu alanda deneyim sahibi kişilerin bilgilerinden ve deneyimlerinden yararlanarak kendi yolculuğumuzu oluşturmayı amaçlamaktır. Said SÜRÜCÜ ve 23 Studios’a bu söyleşiye vakit ayırıp katkıda bulundukları için sonsuz teşekkürlerimizi sunarız.

• Kısaca kendinizden ve eğitim geçmişinizden bahsedebilir misiniz?

S.S: Merhaba, adım Said SÜRÜCÜ. 23 Studios’ta yönetici direktörüm. Boğaziçi Üniversitesi Uluslararası Ticaret bölümünden mezunum.

• 23 Studios ile ilgili olarak kısaca bilgi sağlayabilir misiniz?

S.S: 23 Studios, 2009 yılında kurulmuş Türkiye’nin ilk oyun yerelleştirme şirketidir. Geçtiğimiz 14 yılda Ubisoft, SEGA, EA, CD Projekt, Netflix gibi devlerle çalıştık ve çalışmaya devam ediyoruz.

• Bu sektöre ilk nasıl giriş yaptınız ve sonrasındaki süreç nasıl gelişti?

S.S: Üniversite öğrencisiyken birkaç arkadaşımla beraber bireysel olarak oyun yerelleştirmesi projelerinde çalışıyorduk. Daha sonra 23 Studios ile tanıştım ve uzun yıllar serbest olarak çevirmenlik ve proje yöneticiliği yaptıktan sonra dört yıl önce tam zamanlı işimden ayrılıp tam zamanlı olarak 23 Studios’ta çalışmaya başladı.

• Şu anda hangi dillerde ve alanlarda yerelleştirme işleri yapıyorsunuz?

S.S: Türkçe, Arapça, Korece ve Rusça dillerinde kendi ekiplerimizle çalışıyoruz. Diğer dillerde ise güvendiğimiz yerel partnerlerimiz aracığıyla hizmet veriyoruz. Şu ana kadar on beşten fazla dile çeviri hizmeti verdik.

• Oyun yerelleştirmesi alanında günümüzde daha çok hangi bilgisayar destekli çeviri araçları (CAT tools) kullanılmaktadır?

S.S: En çok kullanılanın MemoQ olduğunu söyleyebilirim. Ardından Crowdin gibi bulut tabanlı programlar geliyor.

• Oyun yerelleştirmesi diğer yerelleştirme türlerine göre ne gibi farklılıklar barındırmaktadır?

S.S: En büyük fark biz yerelleştirmeyi yaparken oyunun daha geliştirme aşamasında olması. Örneğin bir dizi veya film yerelleştirirken çevirdiğiniz sahneyi izleyebilirsiniz ama oyun yerelleştirmesinde bu genelde mümkün olmuyor. Çevirdiğiniz yer bir sinematik sahne de olsa bir ara yüz de olsa doğru bir çeviri için iyi bir hayal gücünüz olmalı. Bir de bazı yerlerde metnin içinde kodlar bulunabiliyor. Bu yüzden en azından bu kodların nasıl çalıştığına dair temel bir bilginiz olması lazım.

• Oyun yerelleştirmesi sürecinde en sık karşılaşılan sorunlar nelerdir ve bunlara nasıl çözümler üretilmektedir?

S.S: Aslında bir önceki soruda cevabını vermiş oldum. Bunlara CAT araçları oldukça güzel çözümler üretebiliyor. Bir de doğru bir çeviri için oyunun yapımcısından olabildiğince fazla bağlam bilgisi almaya çalışıyoruz. Sürekli soru cevap şeklinde ilerleyen bir süreç var.

• Bir oyun yerelleştirme projesi hangi aşamalardan geçerek teslim edilmektedir?

S.S: Öncelikle bir terimce hazırlanır. Daha sonra eğer metin bir haftada çevrilemeyecek bir metinse birkaç haftaya yayılacak şekilde parçalara ayrılır. Bu parçalar proje yöneticisi tarafından çevirmenlere atanır. Çeviriler teslim edildikten sonra kalite kontrolü yapılır ve birleştirilip müşteriye haftalık olarak teslim edilir.

• Yerelleştirme yöneticisi olmanın zorlukları ve fırsatları hakkında ne düşünüyorsunuz?

S.S: Yerelleştirme yönetmek için bence öncelikle ekibinizi iyi tanımanız lazım. Yani mesela her oyun janrı herkese hitap etmeyebilir. Oyun çevirisi çok geniş bir alan. Her proje için ekibinizi özenle seçmelisiniz. Bununla birlikte insanlarla ilişkiniz iyi olmalı. Bazen hiç beklenmedik bir problemle karşılaşabilirsiniz bunu müşteriye yansıtmadan çözebilmek için iyi bir problem çözme yeteneğiniz de olması gerekiyor.

• Size göre Türkiye’de oyun yerelleştirmesinin konumu nedir ve nasıl bir sektörel gelecek öngörüyorsunuz?

S.S: Oyun yerelleştirmesi bizim başladığımız 2009 yılına göre çok gelişti. Artık birçok oyunda, özellikle mobil ve online ‘free to play (ücretsiz)’ oyunlarda Türkçe desteği olduğunu görüyoruz. Gelecekte bu desteğin daha da artacağını düşünüyorum.

• Türkiye’deki oyun sektörünün, oyun yerelleştirmesinin ve buna bağlı olarak Türkçe oyunların geleceği hakkında neler düşünüyorsunuz?

S.S: Oyun yerelleştirmesi konusunda dediğim gibi mobil ve online oyunlar oldukça iyi bir durumda. Yayıncı firmalar Türkiye’de daha çok bu tarz oyunlar para kazandırdığı için bu tarafa yatırım yapıyor. Konsol ve PC tarafında ise daha gidecek yolumuz var ve artan oyun fiyatlarıyla beraber yolumuzun uzun olduğunu söyleyebilirim. Nihayetinde oyun yapımcıları da yerelleştirme yatırımını para kazandıkları pazarlara yapıyor.

• Oyun yerelleştirmesi sektöründe makine çevirisinden nasıl faydalanılmaktadır?

S.S: Arayüz ve pazarlama metinlerinde kullanılabiliyor. Daha çok yaratıcılık gerektiren alt yazı gibi alanlarda ise pek işe yaradığını söyleyemem.

• Yerelleştirme sürecinde müşteri geri bildirimleri nasıl dikkate alınmaktadır?

S.S: Biz haftalık işler halinde çalışıyoruz. Müşteri de bazen bizim yaptığımız çevirileri ikinci bir şirkete kontrol ettiriyor. Her işi teslim ettikten sonra da müşteriden gelen bir geri bildirim varsa bir sonraki hafta buna göre hareket ediyoruz. Gerekirse geriye dönük olarak da önceki çevirilerimizi elden geçirdiğimiz oluyor.

•  Küresel anlamda oyun yerelleştirme sektörünün geleceğini nasıl görüyorsunuz?

S.S: Oyun sektörü, şu an filmden sektörünü de geçerek dünyanın en büyük eğlence alanı olmuş durumda. Bilgisayar oyunlarıyla büyüyen insanlar artık yetişkin oldu. Onların çocukları da mobil oyunlarla büyüyor. Oyun, bir eğlence aracı ve dil bariyeri de oyundan aldığınız keyfin önünde önemli bir engel. Bundan dolayı, bir oyunun hedef bir pazarda başarılı olması için yerelleştirme olmazsa olmaz bir noktada. Bundan dolayı, oyun sektörünün büyümesiyle beraber oyun yerelleştirmesinin de büyümeye devam edeceğini düşünüyorum.

• Son dönemde ortaya çıkan ChatGPT gibi uygulamaların oyun yerelleştirmesi sektöründe ve oyun geliştiricileri üzerinde nasıl bir etkisi olabilir?

S.S: Öncelikle şunu söyleyeyim ChatGPT’nin çeviri kalitesi, çeviri konusunda özelleşmiş DeepL gibi çeviri motorlarının gerisinde şu anda ama metinlerden terim sözlüğü çıkarmak gibi ikincil işlerde kullanılabilir. Şu anki haliyle oyun yerelleştirmesi konusunda ciddi bir avantajı gözükmüyor. Oyun geliştirilmesi aşamasında ise senaryo ve içerik yazımında ana aktör değil ama iyi bir yardımcı olabileceğini düşünüyorum.

• Bünyenizde çalışan yerelleştirme ekibi nasıl bir eğitim arka planına sahiptir?

S.S: Genellikle üniversitelerin İngiliz Dili ve Edebiyatı veya Çeviribilim bölümü mezunu arkadaşlarla çalışıyoruz. Bununla birlikte benim gibi bu konuda formal eğitimi olmayan ama alaylı diyebileceğimiz arkadaşlarımız da var. Çevirmenlerimizi belli bir teste tabi tutarak işe alıyoruz. Bizim için en önemli nokta o testteki performansları.

• Bu sektörde başarılı olmak için ne tür bilgi ve becerilerin geliştirilmesi gerektiğini düşünüyorsunuz?

S.S: Öncelikle oyunlarını seviyor ve takip ediyor olmalısınız. Popüler kültüre ve argoya hâkim olmalısınız. Bununla birlikte daha önce bahsettiğim metin içindeki kodlar gibi konularda hata yapmamak için temel bir teknik bilgiye de sahip olmalısınız. Tabii ki temel bir CAT bilgisi de olmazsa olmazlarımızdan.

• Söz konusu bilgi ve becerilerin kendi kendine öğrenme yoluyla geliştirilmesi mümkün müdür?

S.S: Tabii ki. Dediğim gibi ben de dahil olmak üzere beraber çalıştığımız bazı arkadaşlarımızın bu alanla ilgili formal eğitimi yok. Buna en iyi çevirmenlerimiz diyebileceğim bazı arkadaşlarımız da dahil.

• Özellikle de yaşanan hızlı teknolojik ve dijital gelişmeler göz önünde bulundurulduğunda, oyun yerelleştirmesi alanına yeni giren veya girmek isteyen kişilere neler tavsiye edersiniz?

S.S: Öncelikle CAT kullanmayı öğrenmelerini tavsiye ederim. Bağımsız oyun yapımcılarının resmi ama gönüllü yerelleştirme projeleri oluyor. Bu tarz projelerde yer alarak ilk adımlarını atabilirler.