Çeviri Yoluyla Dilimize Kazandırılan Bir Şarkının Hikayesi

Ayrılık zordur. Kolay bir süreç değil ama bu süreci üstesinden gelerek tamamlamak tamamen senin elinde. İnsan kolay kolay vazgeçemiyor tabii sevdiğinden. Zaten öyle hemen unutamazsın ama onu yavaş yavaş merkezinden uzaklaştırabilirsin. Bir yanın eksik olacak. Mutluluğunu, üzüntünü, sevincini, kızgınlığını… ilk paylaştığın kişi yanında olmayacak.

Sakın kendini ya da onu suçlama. Hiçbir şey geçmez eline. Sadece daha fazla üzülürsün. Bir de kendine seni üzecek sorular sorma. Ondan da bir şey umma çünkü umarsan ve karşılığında da bir şey gelmezse sadece hayal kırıklığına uğramış olursun. Yani kendini boşuna kandırma. Gelgitlerin olacak zaman zaman. Bu çok normaldir ama ne olursa olsun asla doğru yoldan sapma. Bazı zamanlar onun adını duyabilirsin, eski bir fotoğrafını görebilirsin hatta kendisiyle bile karşılaşabilirsin ama bunların hepsi olduğunda ve sen artık hiçbir şey hissetmediğini fark ettiğinde, işte o zaman başarıya ulaşmışsın demektir. Artık üstesinden gelip ayrılığı kabullenmişsindir.

Artık daha ne öfke ne sitem ne nefret ne de özlem hissedeceksin. Ona karşı hiçbir şey hissetmeyeceksin. Tüm bu yaşadıklarından sonra ders çıkarmış olacaksın. Tecrübe edinmiş olacaksın. Artık özgüvenli, bağımsız, güçlü ve kendini normalden daha çok seven biri olarak devam edeceksin hayatına. Kendine saygı duyacaksın. Kendine saygı duymazsan kimseye saygı duyamazsın. Artık beraber kurduğunuz hayalleri geride bırakıp kendi hayallerine odaklanacaksın. Artık mutlu olacağın, seveceğin şeyleri yapacaksın.

Kendinle gurur duymalısın!

Sözün özü benim bütün bu anlattıklarımı bir şarkıda bulabilirsin. Yazının başında tam hallerini gördüğün gibi bu şarkının hem İngilizce hem Türkçe versiyonu var:

Ajda Pekkan’ın şarkısı, İngilizce versiyonun uyarlaması. Şarkı, ilk Türk kadın şarkı sözü yazarı olan Fatma Fikret Şeneş tarafından uyarlandı. “Kapı açık, arkanı dön ve çık” sözüyle Şeneş, kadınlara bağımsız olabileceğini gösterdi. Bu sürecin nasıl ilerlediğini bir de kendi ağzından dinleyelim:

“Haksızlığa hiçbir zaman tahammül edemedim. Birine haksızlık edildi mi, bir yolsuzluğa tanık oldum mu, tutamam kendimi, söyleyeceğimi söylerim. Feministler bir ara beni benimsedi ama ben feminist değilim. Çünkü kadının da erkeğin de haksızlığa uğraması aynı derecede yaralar beni.”

Şeneş’in şarkılarını böyle yazmasının ve çevirmesinin bir sebebi var. Zamanında sesinin çok güzel olmasından dolayı konservatuvar okumuş ve çok değerli konservatuvar hocasından özel ders almış.

O zamanki Amerikalı müzik hocasına hiç farkında olmadan çok şeyler borçlu olduğunu söylüyor. Çünkü söz yazarlığının bir okulu yok ama o İngilizce olarak eğitimini almış. Mesela hocası müzikal olmayan bir kelimenin şarkıya girmeyeceğini öğretmiş. Şeneş şöyle ifade diyor: “Eğer her kelime şarkıya girebilseydi o zaman şairlerden bizlere lüzum kalmazdı ki. O kadar başarılı şairlerimiz var ama öyle kelimeler var ki şarkıya uymayabilir. En yüksek tona çıkamayabilirsin o kelimeyle.” Şarkıda ahenkli kelimelerin olması lazım diyor ve ekliyor: “‘Kalbinden beni at.’ O T harfini düşünebiliyor musun? T harfinin sona gelmemesi lazım. Ya G harfinden başlayan herhangi bir cümle ‘Göö’ diye giriyor. ‘Gööözlerinin…’ Ne kadar çirkin, olabilir mi böyle bir şey?”’

Şeneş en zorlandığı ve en çok uğraştığı şarkının “Bambaşka Biri” olduğunu söylüyor. “I Will Survive” melodisi üzerine yazdığı “Bambaşka Biri” şarkısını ondan daha iyi yapacak birine zamanında on bin lira vereceğini ilan etmiş. Bunun Türkçeye en iyi uyarlanmış şarkı olduğunu dile getiriyor. Bu şarkıda Şeneş baştaki ana fikrin çok güzel olduğunu, sonraki bölümlerde de kendi isyanını yansıttığını söylüyor. Aynı zamanda feminist söylemlerin marşı gibi olduğunu ve kadın örgütlerinin bu şarkıyı çok benimsediğini ifade ediyor.

Şeneş çoğu şarkıların melodisini almış ve kendine ait melodi haline getirmiş, bir şarkı hariç: “Bambaşka Biri’’. Bir tek bu şarkıyı orijinale yakın uyarlamış.