Dorian Gray’in Çeviri Portresi

    Eserin dönemine uygun terimlerin kullanılması, okuyucunun eserin atmosferine daha iyi uyum sağlamasına yardımcı olur. Bu yaklaşım, eserin orijinal ruhunu ve zamanını korumak açısından önemlidir çünkü klasik eserlerin çevirisi sadece dilin aktarılması demek değil, aynı zamanda eserin ruhunu ve dönemini de yansıtması demektir.

    Dolayısıyla Dorian Gray’in Portresi gibi dönem eserlerinin Türkçeye çevirisinde, çevirmenlerin dönemin dilini ve atmosferini dikkate alarak tercihlerde bulunmaları, okuyucunun esere daha derin bağlanmasına olanak sağlayabilir. Bu da çeviri sürecinin önemli bir unsuru olarak karşımıza çıkar.

Orijinal Metin

    […] The story is simply this. Two months ago I went to a crush at Lady Brandon’s. You know we poor painters have to show ourselves in society from time to time, just to remind the public that we are not savages. With an evening coat and a white tie, as you told me once, anybody, even a stock-broker, can gain a reputation for being civilized. Well, after I had been in the room about ten minutes, talking to huge overdressed dowagers and tedious Academicians, I suddenly became conscious that some one was looking at me, I turned half-way round, and saw Dorian Gray for the first time. When our eyes met, I felt that I was growing pale. A curious instinct of terror came over me. I knew that I had come face to face with some one whose mere personality was so fascinating that, if I allowed it to do so, it would absorb my whole nature, my whole soul, my very art itself. I did not want any external influence in my life. You know yourself, Harry, how independent I am by nature. My father destined me for the army, I insisted going to Oxford. Then he made me enter my name at the Middle Temple. Before I had eaten half a dozen dinners I gave up the Bar, and announced my intention of becoming a painter. I have always been my own master; had at least always been so, till I met Dorian Gray. […] ” (Wilde, 1890: 6-7)

Türkçe Metinler

    […] “Hikâye basitçe şöyle,” dedi ressam bir müddet sonra “İki ay önce Leydi Brandon’larda bir toplantıya gittim. Bilirsin biz zavallı sanatçılar ara sıra kendimizi toplum içinde göstermek zorundayız, sadece halka yabani olmadığımızı hatırlatmak için. Bir gece kıyafeti ve beyaz bir kravatla, bana bir keresinde söylediğin gibi, herkes, hatta bir borsacı bile, kibarlığıyla itibar kazanabilir. Yani, odada yaklaşık on dakika durduktan sonra, rüküş, zengin dullarla ve sıkıcı akademisyenlerle konuşurken birdenbire birinin bana baktığını fark ettim. Hafifçe döndüm ve Dorian Gray’i ilk kez gördüm. Gözlerimiz buluştuğunda benzimin solduğunu hissettim. Üzerime tuhaf bir korku çöktü. Halis kişiliği son derece büyüleyici biriyle yüz yüze geldiğimi biliyordum ve bunun böyle olmasına izin verirsem benliğimin tamamını, ruhumun tamamını, sanatımın bizatihi kendisini zapt edecekti. Hayatımda hiçbir harici etki istemiyordum. Sen kendin bilirsin, Harry, ne kadar bağımsız bir tabiatım vardır. Her daim kendi kendimin efendisi olmuşumdur, en azından önceden her daim öyleydi, ta ki Dorian Gray’le buluşana kadar. […] ” (Wilde (çev. Turan) 2019: 11).

    […] Özetle şöyle. İki ay önce Lady Brandon’ın evinde kalabalık bir davete katılmıştım. Bilirsin, biz zavallı sanatçıların sırf yabani olmadığımızı hatırlatmak için zaman zaman insan içine çıkıp kendimizi göstermemiz gerekir. Bir keresinde bana dediğin gibi. Üzerine smokini çekip boynuna bir kravat bağladı mı, herkes, bir borsa simsarı bile, medeni olduğuna dair bir şöhret kazanabilir. Neyse, salona gireli on dakika kadar olmuştu, kıyafeti üstünden taşan etli butlu dul kadınlarla ve sıkıcı akademi mensuplarıyla konuşuyordum ki birdenbire birinin bana baktığını fark ettim. Hafifçe döndüm ve işte Dorian Grav’i ilk kez orada gördüm. Göz göze gelince, betimin benzimin attığını hissettim. Tuhaf bir dehşet duygusuna kapıldım. Salt kişiliği bile o kadar cezbediciydi ki müsaade etsem, tüm doğamı, tüm ruhumu, bizatihi sanatımı içine çekecek biriyle yüz yüze geldiğimi biliyordum. Hayatıma dışarıdan bir etkide bulunulmasını istemiyordum. Tıynetim gereği ne kadar özgür olduğumu sen bilirsin, Harry. Babam asker olmamı uygun görmüştü. Bense Oxford’a gitmekte ısrar ettim. Sonra beni Orta Tapınak barosuna yazdırdı. Daha bir hafta bile yemek yemeden barodan ayrıldım ve ressam olmak istediğimi söyledim. Ben her zaman kendi kendimin efendisi oldum; en azından Dorian Gray’le tanışana kadar öyleydim- ama bunu sana nasıl açıklayacağımı bilmiyorum. […] ” (Wilde (çev. Aydar), 2020: 16-17).